Zwerfstenen, in één oogopslag

Zwerfstenen zijn normale gesteenten. Je herkent ze het best aan hun bouwstenen ofwel de bestanddelen waar ze uit zijn opgebouwd. Met behulp van een loep of beter nog met een binoculair kom je een heel eind. Belangrijk is hoe zwerfstenen er uitzien. Het uiterlijk van de steen vertelt veel over zijn ontstaan.

Hoe bekijk je noordelijke zwerfstenen?

Voor een beginnende zwerfsteenverzamelaar is het bekijken van stenenfoto's van groot belang. Het verschil tussen een graniet en een zandsteen wordt snel duidelijk. Ook valt uit de foto's te leren dat een gneis er anders uit ziet dan een graniet.

Graniet (Porfierische graniet) - Zwerfsteen van Ellertshaar (Dr.)

Gneis (Biotiet-gneis) - Zwerfsteen van Wilsum (Dld.)

Gesteenten ontstaan op verschillende plaatsen in de aardkorst, maar ook aan het aardoppervlak. Denk maar aan lava die uit een vulkaankrater stroomt. Afhankelijk van de plaats van ontstaan verdeelt men gesteenten in een drietal hoofdcategorieën. Tussen deze groepen bestaat geen strikte scheiding. Sommige sedimentaire gesteenten, zoals ignimbrieten, rangschikt men onder magmatische gesteenten. Ook de scheiding tussen metamorfe gesteenten en beide andere groepen is niet altijd duidelijk. Desondanks zijn de globale verschillen tussen de drie categoriën in noordelijke zwerfstenen goed op foto's weer te geven.

Welke groepen onderscheiden we onder noordelijke zwerfstenen?

Magmatische gesteenten, ook wel stollingsgesteenten genoemd

Graniet (Filipstad-graniet) - Zwerfsteen van Werpeloh (Dld.)

Syeniet (Larvikiet) - Zwerfsteen van Langö, Fünen (Dk.)

Dioriet (kwarts-dioriet) - Zwerfsteen van Groningen

Gabbro (diabaas-gabbro) - Zwerfsteen van Kasseedorf (Dld.)

Graniet-porfier (Finse graniet-porfier) - Zwerfsteen van Groningen

Syeniet-porfier (Rhombenporfier) - Zwerfsteen van Werpeloh (Dld.)

Basalt, porfierisch type - Zwerfsteen van Werpeloh (Dld.)

Sedimentaire ofwel afzettings-gesteenten

Conglomeraat - Zwerfsteen van Wilsum (Dld.)

Gelaagde zandsteen - Zwerfsteen van Maarn (Utr.)

Zandsteen - Zwerfsteen van Groningen

Metamorfe gesteenten, ook wel omzettingsgesteenten genoemd

Migmatiet - Zwerfsteen van Sassnitz, Rügen (Dld.)

Geplooide gneis - Zwerfsteen van Langö, Fünen (Dk.)

Gneis met hoornblende porfyroblasten - Zwerfsteen van Vejle (Dk.)

Stollingsgesteenten

Indeling stollingsgesteenten (magmatieten)

Stollingsgesteenten worden in drie categorieën ingedeeld. Deze indeling hangt samen met het ontstaansmilieu, aan het aardoppervlak, diep verborgen in de aardkorst of ergens halverwege.

- Dieptegesteenten (plutonieten)

- Ganggesteenten (hypabyssische gesteenten)

- Uitvloeiingsgesteenten (vulkanieten)

Dieptegesteenten

Zwerfsteenvoorbeelden van dieptegesteenten

Noordelijke zwerfstenen van Graniet

Porfierische hoornblende-graniet (Viborgiet) - Emmerschans (Dr.)

Grano-dioriet (Uppsala-graniet) - Haddorf (Dld.)

Smaland-graniet (Eksjö-graniet) - Lieveren

Norrland-graniet - Exloo (Dr.)

Noord-Baltische rapakivi-graniet - Zwerfsteen van Ellertshaar (Dr.)

Biotiet-graniet (Bohusland-graniet) - Gaarkeuken (Gr.)

Noordelijke zwerfstenen van Zweedse syeniet

Syeniet - Borger (Dr.)

Syeniet - Kasseedorf (Dld.)

Syeniet (Väggeryd-syeniet) - Mommark, Als (Dk.)

Noordelijke zwerfstenen van Oslo-syeniet

Larvikiet - Gaarkeuken (Gr.)

Tönsbergiet - Werpeloh (Dld.)

Nordmarkiet - Werpeloh (Dld.)

Noordelijke zwerfstenen van nefelien-syeniet (Oslo-gebied)

Nefelien-syeniet - Noordlaren (Dr.)

Lardaliet - Wippingen (Dld.)

Foyaiet - Werpeloh (Dld.)

Korrelige nefelien-syeniet - Werpeloh (Dld.)

Noordelijke zwerfstenen van Dioriet

Dioriet - Groningen

Kwartsdioriet - Borger (Dr.)

Dioriet - Lathen (Dld.)

Noordelijke zwerfstenen van Gabbro

Gabbro - Groningen

Gabbro - Borger (Dr.)

Gabbro - Langö, Hindsholm (Dk.)

Coronietische gabbro - Langö, Hindsholm (Dk.)

Veldspaat-gabbro - Borger (Dr.)

Leuco-gabbro - Haddorf (Dld.)

Leuco-gabbro - Groningen

Monzo-gabbro (Syeniet-gabbro van Angermanland) - Rees (Dld.)

Monzo-gabbro - Groningen

Ganggesteenten

Noordelijke zwerfstenen van Pegmatiet en Schriftgraniet

Pegmatiet - Ellertshaar (Dr.)

Schrift-graniet - Ellertshaar (Dr.)

Noordelijke zwerfstenen van Apliet en granofier

Apliet met granaten - Emmerschans (Dr.)

Apliet (Aland-apliet) - Groningen

Granofier - Emmerschans (Dr.)

Granofier - Nijbeets (Fr.)

Granofier - Ellertshaar (Dr.)

Noordelijke zwerfstenen van Granietporfier

Graniet-porfier (Finse graniet-porfier) - Emmerschans (Dr.)

Graniet-porfier (Finse graniet-porfier) - Groningen

Noordelijke zwerfstenen van Diabaas, Diabaasporfieriet en Lamprofier

Diabaas (Asby/Ulvö-type) - Neuenkirchen (Dld.)

Oeje-diabaas (porfierisch type) - Neuenkirchen (Dld.)

Kinne-diabaas - Weissenhaus (Dld.)

Diabaas-porfieriet (Plagioklaas-porfierische diabaas) - Exloo (Dr.)

Diabaas-porfieriet (Plagioklaas-porfierische diabaas - Eeserveen (Dr.)

Lamprofier (Porfierische micro-gabbro) - Neuenkirchen (Dld.)

Vulkanieten (uitvloeiingsgesteenten)

Noordelijke zwerfstenen van Kwartsporfier en Ignimbriet

Ignimbriet (Rode Oostzee-ignimbriet - Ellertshaar (Dr.)

Ignimbriet - Sellingerbeetse (Gr.)

Ignimbriet (Rode Oostzee-ignimbriet) - Gieten (Dr.)

Kwarts-porfier (Dala kwarts-porfier) - Sellingerbeetse (Gr.)

Kwarts-porfier (Aland kwarts-porfier) - Gieten (Dr.)

Kwarts-porfier (Gustavs-porfier) - Hoge Veld, Norg (Dr.)

Noordelijke zwerfstenen van Porfieriet

Porfieriet (Venjan-porfieriet) - Sellingerbeetse (Gr.)

Porfieriet (Grönklitt-porfieriet) - Nijbeets (Fr.)

Noordelijke zwerfstenen van Syenietporfier

Rechthoek-porfier - Limfjord (Dk.)

Rhombenporfier - Foxholstermeer (Gr.)

Rhombenporfier - Werpeloh (Dld.)

Noordelijke zwerfstenen van Basalt en Paleobasalt

Dichte basalt - Hoge Veld, Norg

Nefelien-basalt - Neuenkirchen (Dld.)

Oslo-basalt, porfierisch type - Werpeloh (Dld.)

Olivijn-basalt - Haddorf (Dld.)

Paleo-basalt (amydaloïdaal type) - Bogebjerglund, Fünen (Dk.)

Paleo-basalt (Amygdaloïdaal Oslo-type) - Werpeloh (Dld.)

Terug

Sedimentaire gesteenten

Noordelijke zwerfstenen van Conglomeraat

Kwarts-conglomeraat - Hoge Veld, Norg (Dr.)

Conglomeraat - Wilsum (Dld.)

Conglomeraat met hematiet - Nijbeets (Fr.)

Conglomeraat - Wippingen (Dld.)

Kwartsiet-conglomeraat - Werpeloh (Dld.)

Conglomeraat - Lieveren (Dr.)

Noordelijke zwerfstenen van tilliet

Tilliet (Versteend keileem) - Ellertshaar (Dr.)

Tilliet (Versteend keileem) - Hoge Veld, Norg (Dr.)

Noordelijke zwerfstenen van conglomeratische zandsteen

Conglomeratische zandsteen - Sellingerbeetse (Gr.)

Conglomeratische zandsteen - Hoge Veld, Norg (Dr.)

Noordelijke zwerfstenen van arkose en veldspaathoudende zandsteen

Conglomaratische arkose - Borger (Dr.)

Conglomeratische arkose - Nijbeets (Fr.)

Conglomeratische arkose - Lathen (Dld.)

Arkose - Hoge Veld, Norg (Dr.)

Arkose - Noordbroek (Gr.)

Veldspaathoudende zandsteen - Borger (Dr.)

Noordelijke zwerfstenen van zandsteen

Rode zandsteen - Borger (Dr.)

Glimmer-zandsteen - Groningen

Chiasma-zandsteen - Hoge Veld, Norg (Dr.)

Dala-zandsteen - Sellingerbeetse (Gr.)

Noordelijke zwerfstenen van gelaagde zandsteen

Gelaagde zandsteen - Hoge Veld, Norg (Dr.)

Gelaagde zandsteen - Gammel Pol, Als (Dk.)

Gelaagde zandsteen - Borger (Dr.)

Gelaagde zandsteen - Hoge Veld, Norg (Dr.)

Gelaagde zandsteen (Kalmarsund-zandsteen) - Lathen (Dld.)

Gelaagde zandsteen (Kalmarsund-zandsteen)- Stocksee, Plön (Dld.)

Gelaagde zandsteen (Kalmarsund-zandsteen) - Sieversdorf, Plön (Dld.)

Noordelijke zwerfstenen van zandsteen met scheve gelaagdheid

Zandsteen met scheve gelaagdheid - Nypol, Als (Dk.)

Zandsteen met scheve gelaagdheid - Borger (Dr.)

Jotnische zandsteen met scheve gelaagdheid - Maarn (Utr.)

Zandsteen met scheve gelaagdheid - Gammel Pol, Als (Dk.)

Noordelijke zwerfstenen van vlekken-zandsteen

Jotnische vlekken-zandsteen - Emmerschans (Dr.)

Jotnische vlekken-zandsteen - Borger (Dr.)

Vlekken-zandsteen - Groningen

Noordelijke zwerfstenen van zandsteen met golfribbels

Golfzandsteen - Exloo(Dr.)

Golfzandsteen - Donderboerkamp, Norg (Dr.)

Golfzandsteen - Eeserveen (Dr.)

Golfzandsteen met vlekken - Borger (Dr.)

Noordelijke zwerfstenen van zandsteen met levenssporen

Zandsteen met Scolithos linearis - Hoge Veld, Norg (Dr.)

Zandsteen met Scolithos linearis - Lathen (Dld.)

Zandsteen (Kalmarsund-zandsteen) met Scolithos linearis - Sinebjerg (Dk.)

Zandsteen met Diplocraterion - Lathen (Dld.)

Zandsteen met levenssporen - Öster Hurup, Jutland (Dk.)

Noordelijke zwerfstenen van kalksteen

Beyrichiën-kalksteen met trilobietresten - Groningen

Beyrichiën-kalksteen - Trintelhaven, Markermeer

Berichiën-kalksteen - Emmen (Dr.)

Kalksteen met bifoliate bryozo (Ptilodictya lanceolata)

Koralen-kalksteen - Groningen

Leperditia-kalksteen - Groningen

Crinoïden-kalksteen - Groningen

Wesenberger-kalksteen - Groningen

Oostzee-kalksteen - haren (Gr.)

Glauconiet-kalksteen - Öster Hurup, Jutland (Dk.)

Rode orthoceren-kalksteen - Sassnitz, Rügen (Dld.)

Rode orthoceren-kalksteen - Öster Hurup, Jutland (Dk.)

Noordelijke zwerfstenen van vuursteen

Vuursteenknol - Drachten (Fr.)

Vuursteen met verwerings-patina - Lieveren (Dr.)

Vuursteen met windlak - Hoge Veld, Norg (Dr.)

Bryozoën-vuursteen - Hoge Veld, Norg (Dr.)

Rode vuursteen - Hoge Veld, Norg (Dr.)

Rode bryozoën-vuursteen - Norg (Dr.)

Hanaskog-vuursteen - Walchum (Dld.)

Matte vuursteen met Liesegang ringen - Walchum (Dld.)

Vuursteen met etssporen van plantenwortels - Hoge Veld, Norg (Dr.)

Terug

Metamorfe gesteenten ofwel omzettingsgesteenten

Noordelijke zwerfstenen van gedeformeerde graniet

Gedeformeerde graniet - Groningen

Gedeformeerde graniet - Exloo (Dr.)

Gedeformeerde graniet - Borger (Dr.)

Noordelijke zwerfstenen van gneis

Gneis - Groningen

Biotiet-gneis - Wilsum (Dld.)

Hoornblende-gneis - Wippingen (Dld.)

Noordelijke zwerfstenen van myloniet-gneis

Myloniet-gneis (Vlammen-pegmatiet) - Mommarl, Als (Dk.)

Myloniet-gneis - Werpeloh (Dld.)

Noordelijke zwerfstenen van myloniet-ogengneis

Myloniet-ogengneis met gedraaide kaliveldspaat-porfyroblasten - Wippingen (Dld.)

Myloniet-ogengneis - Gaarkeuken (Gr.)

Myloniet-ogengneis - Wippingen (Dld.)

Myloniet-ogengneis - Damsdorf (Dld.)

Myloniet-ogengneis - Werpeloh (Dld.)

Noordelijke zwerfstenen van glimmer-gneis

Biotiet-gneis - Stocksee, Plön (Dld.)

Muscoviet-gneis - Stocksee, Plön (Dld.)

Muscoviet-gneis - Nijbeets (Fr.)

Gneis met hoornblende-porfyroblasten - Ertebölle, Limfjord (Dk.)

Gneis met hoornblende-porfyroblasten - Limfjord (Dk.)

Gneis met hoornblende-porfyroblasten - Werpeloh (Dld.)

Noordelijke zwerfstenen van amfiboliet

Hoornblende-gneis/amfiboliet - Werpeloh (Dld.)

Amfiboliet - Borger (Dr.)

Amfiboliet - Langö, Hindsholm (Dk.)

Amfiboliet - Hoge Veld, Norg (Dr.)

Noordelijke zwerfstenen van granaat-amfiboliet

Granaat-amfiboliet - Winterswijk (Gld.)

Granaat-amfiboliet - Mommark, Als (Dk.)

Granaat-amfiboliet - Gammel Pol, Als (Dk.)

Granaat-amfiboliet - Langö, Hindsholm (Dk.)

Noordelijke zwerfstenen van helleflint

Helleflint - Langö, Hindsholm (Dk.)

Helleflint - Havikerwaard (Gld.)

Helleflint - Schinna (Dld.)

Helleflint - Gasselternijveen (Dr.)

Noordelijke zwerfstenen van leptiet

Leptiet(gneis) - Wilsum (Dld.)

Leptiet(gneis) - Lathen (Dld.)

Leptiet(gneis) - Groningen

Noordelijke zwerfstenen van kwartsiet

Kwartsiet - Emmerschans (Dr.)

Kwartsiet - Werpeloh (Dld.)

Västervik-kwartsiet - Donderboerveld, Norg (Dr.)

Glimmer-kwartsiet - Groningen

Sericiet-kwartsiet - Groningen

Noordelijke zwerfstenen van migmatiet

Migmatiet - Hüven (Dld.)

Migmatiet - Ellertshaar (Dr.)

Migmatiet - Sassnitz, Rügen (Dld.)

Migmatiet - Groningen

Geplooide migmatiet

Geplooide migmatiet - Eext (Dr.)

Geplooide migmatiet - Bargerveen (Dr.)

Geplooide migmaitet - Werpeloh (Dld.)

Geplooide migmatiet - Ellertshaar (Dr.)

Biotiet-granaat-glimmer-gneis

Migmatiet (Biotiet-granaat-gneis) - Borger (Dr.)

Migmatiet (biotiet-granaat-gneis) - Ellertshaar (Dr.)

Migmatiet (Biotiet-granaat-gneis) - Ellertshaar (Dr.)

Vlekken-gneis

Migmatiet (Västervik vlekken-gneis) - Groningen

Migmatiet (Västervik vlekken-gneis) - Eeserveen (Dr.)

Migmatiet (Västervik vlekken-gneis) - Wippingen (Dld.)

Noordelijke zwerfstenen van kataklasiet

Kataklasiet - Neuenkirchen (Dld.)

Kataklasiet - Annen (Dr.)

Kataklasiet - Exloo (Dr.)

Terug