Alveolites, Subalveolites en Coenites

Dit is een groep tabulate koralen met corallieten die onder een hoek aan het oppervlak van de kolonie uitmonden. De afzonderlijke corallieten zijn deels sterk afgeplat of lijken ietwat samengedrukt. De openingen van de corallieten zijn als gevolg hiervan ovaal- polygonaal, elliptisch, sikkel of spleetvormig. Dit laatste is het geval bij Subalveolites en Coenites.

Alveolites

Dit is een karakteristiek gebouwde tabulaat. Onder zwerfstenen komen verschillende soorten/typen? voor. De kolonies van Alveolites zijn meestal massief, maar incrustrerende (=overkorstende) typen, met op het kolonieoppervlak onregelmatige uitstulpingen zijn eveneens bekend. Alveolieten met grote corallieten lijken sterk op gewone favosieten. Op dwarsdoorsnede zijn ze veelhoekig of ietwat halvemaanvormig.

Zwerfsteenvondsten van Alveolites 

Hét verschil met favosieten is dat de corallieten bij Alveolites schuin aan het oppervlak van de kolonie uitmonden. In eerste instantie lijkt het alsof we met een favosiet te maken hebben, waarvan de corallieten eenzijdig in dezelfde richting zijn samengedrukt. De gedeformeerde indruk die ze daardoor maken maken, is echter een soorteigen kenmerk. Oppervlakkig gezien heeft de rangschikking van de corallieten samen met de samengedrukte, soms ietwat elliptische, doorsneden wel iets van een visschubstructuur.

Hoekporiën zijn aanwezig, meestal vormen ze slechts één rij op de ribben van de corallietwanden. Septale naalden zijn bij sommige typen klein, waardoor deze niet opvallen. Bij grover gebouwde alveolieten, vooral typen met verdikte corallietwanden, zijn septale stekels veel talrijker en ook duidelijker.

Alveolites sp. - Zwerfsteen van Neuenkirchen (Dld.)

Door de vele groei-onderbrekingen bezit deze koraalkolonie een grof laminaire bouw.

Subalveolites

Dit is een tabulate koraal die veel verzamelaars van noordelijke kalksteenfossielen niet op hun netvlies hebben. Toch zijn zwerfstenen ervan allerminst zeldzaam. Zwerfstenen van Subalveolites worden in allerlei groottes en vormen gevonden. De meeste vondsten zijn onregelmatig van vorm: knol- of peervormig, kurkachtig afgeplat of de kolonies vormen overkorstingen over andere tabulaten en stromatoporen. Zwerfstenen van Subalveolites hebben veelal een licht bruingele of geelwitte kleur en bezitten zo’n fijne structuur, dat ze meestal voor stromatoporen gehouden worden (misschien zijn ze dat ook wel). Pas na het natmaken of na het etsen openbaren ze hun karakteristieke structuur.

Zwerfsteenvondsten van Subalveolites

Subalveolites bezit kleine, zeer smalle, sterk afgeplatte corallieten. Op doorsnede zijn deze halvemaanvormig, gerekt ovaal of spleetvormig. In het laatste geval herinneren de  smalle doorsneden aan het vluchtbeeld van meeuwen.

De corallieten monden onder een scherpe hoek uit aan het kolonieoppervlak. Dit geeft op overlangse doorsnede een beeld van zeer dicht opeengelegen, schuin omhooglopende corallietbuisjes. De corallieten bevatten horizontaal geplaatste tabulae. Poriën zijn, indien zichtbaar, aanwezig in de hoeken van de corallieten.

Zwerfsteenvondsten van Subalveolites

Coenites

Hoewel bepaald niet zeldzaam is Coenites een van de minst opvallende tabulate koralen. Dit komt vooral door de geringe dikte van de koraaltakken (1,5 tot 4 mm). De lengte van de smalle takjes varieert van 1 tot maximaal 6 cm. Dat deze soort niet bij de takvormige tabulaten wordt behandeld komt omdat de corallieten, net als bij bovenstaande soorten, onder een scherpe hoek aan de buitenzijde van de koraaltakken uitmonden. De corallietopeningen zijn daardoor smal, spleet- of sikkelvormig. Bovendien doen de smalle takfragmentjes eerder denken aan bryozoën dan aan tabulate koralen.

De dunne takfragmenten zijn opgebouwd uit kleine, op doorsnede polygonale corallieten. Aan overlangse takdoorsneden is te zien dat de corallieten vanuit het midden van de takken naar de buitenzijde uitstralen. Ze monden onder een scherpe hoek aan het oppervlak uit. Dit heeft tot gevolg dat de openingen van de corallieten niet veelhoekig zijn, maar smalle gebogen groefjes vormen, sikkelvormig of zelfs spleetvormig zijn. Net als bij sommige typen Subalveolites lijken de corallietopeningen op het vluchtbeeld van meeuwen. Poriën en tabulae zijn weliswaar aanwezig, maar zonder binoculair is daar weinig van te zien. Hetzelfde geldt voor de septale stekeltjes op de binnenwanden van de corallieten.

Zwerfsteenvondsten van Coenites

In gave toestand is Coenites is een kleine, struikvormig vertakt type tabulate koraal. Complete kolonies zijn als zwerfsteen tot dusver onbekend. Wel vinden we regelmatig kalkstenen die vol zitten met kleinere en grotere takfragmenten. Deze kleine fragmentjes zijn afkomstig van geërodeerde, uiteengevallen kolonies. De fragmenten kwamen, te midden van ander kalkig materiaal, op de zeebodem terecht, waar het als rifdebris na verloop van tijd in harde kalksteen veranderde.

Dat Coenites in verzamelaarskringen onbekend is, komt vooral door het onopvallende uiterlijk en het feit dat men de fragmenten in kalkzwerfstenen aanziet voor Silurische bryozoën, want daar lijken ze veel op. 

Coenites sp. - Zwerfsteen van Groningen

Terug